Celiakia i nietolerancja glutenu - różnice, objawy i diagnostyka.

Zastanawiałaś się pewnie nie raz jak to jest z tym glutenem? Czy faktycznie ma szkodliwe działanie a może to tylko "nowy trend" w żywieniu? Dużo mówi się o produktach bezglutenowych, diety bez glutenu cieszą się coraz większą popularnością zaś w sklepach można zauważyć wzrost produktów z przekreślonym kłosem i napisem "Gluten-free". 

Z reguły gluten sam w sobie nie jest szkodliwy, niestety osoby cierpiące na celiakię lub z nietolerancjami na gluten czy pszenicę muszą szczególnie na niego uważać.  

Czym jest gluten?

Gluten to ogólna nazwa białek roślinnych występujących w zbożach. Charakteryzuje się lepkością oraz elastycznością. To dzięki nim chleby są bardzo miękkie, sprężyste a także pulchne. Poprzez połączenie mąki z wodą wytwarzają się lekko sprężyste glutenowe błony. Zatrzymują w sobie dwutlenek węgla podczas fermentacji co powoduje wyrastanie ciasta a także utrzymanie wilgoci.

Jakie rozróżniamy białka glutenowe?

• w pszenicy występują prolaminy - czyli gluteniny i gliadyny,
• w życie występują sekaliny,
• w jęczmieniu występują hordeiny. 

Jak zatem ma się sprawa ma u osób chorujących na celiakie i z nietolerancjami? 

Najpierw rozróżnijmy od siebie te dwie kwestie.

Celiakia jest to genetyczna choroba autoimmunologiczna, która dotyka około 1% populacji na świecie. W Polsce szacuje się, że na celiakie choruje około 400 tysięcy osób. Mimo tego, że jest to choroba genetyczna może ujawnić się dopiero po 20 roku życia. Niestety pozostaje z chorym na całe życie. Objawia się reakcją układu odpornościowego na spożycie białka glutenu ze zbóż. W efekcie dochodzi do uszkodzenia przede wszystkim jelita cienkiego. O budowie jelita cienkiego pisałam tu. Przyjmowanie glutenu u osób z celiakią będzie powodowało ciągłe stany zapalne w jelicie cienkim, zapalenie błony śluzowej jelita oraz zanik kosmków jelitowych, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych.  

Nietolerancja glutenu wygląda nieco inaczej niż u osób z celiakią. Układ odpornościowy u osób z celiakią walczy z glutenem tak, jakby był to wirus, dlatego jest tak silna reakcja organizmu. Nietolerancja nie jest alergią. Nietolerancja jest reakcją na spożyty gluten. Objawami mogą być zmiany skórne, bóle brzucha, biegunki czy zmiana nastroju. Po jakimś czasie od odstawienia glutenu i zregenerowaniu jelit, może okazać się, że nadwrażliwość się wycofała. 

Nietolerancja na gluten występuje u osób u których nie stwierdzono celiakii lub alergii na pszenicę jednak występują negatywne objawy po spożyciu glutenu. 

Badania wykazują, że jest o wiele więcej osób z nietolerancją na gluten niż z celiakią a najczęściej nadwrażliwe są kobiety.  

Oprócz celiakii oraz nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten zostaje jeszcze alergia na pszenicę.

Jej objawami są wzdęcia, skurcze żołądka, biegunki, wymioty, zaostrzenie atopowego zapalenia skóry, astma, pokrzywka, obrzęki naczyniowe, nieżyt nosa a także wstrząs anafilaktyczny. U niektórych osób mogą występować objawy alergiczne nawet po wdychaniu pyłu zbożowego. 

Jakie są objawy celiakii?

• problemy z trawieniem: biegunki tłuszczowe lub wodniste, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, stany zapalne jelit.
• problemy skórne: trądzik, wysypki, egzema, pokrzywka.
• problemy neurologiczne: depresja, niepokój, zmęczenie, problemy z koncentracją, splątanie, mgła mózgowa, zawroty głowy, padaczka, spadek libido, drętwienie palców a także rąk lub nóg. 
• inne problemy: niedobory składników odżywczych w tym żelaza i witaminy B12, osteoporoza, obniżona odporność, bóle głowy, anemia, nawracające afty, utrata masy ciała, bóle stawów (łokci, dłoni, kolan), sztywność mięśni, przewlekły katar, astma, puchnięcie twarzy, problemy z zajściem w ciąże, zaburzenia hormonalne i miesiączkowe a w bardzo poważnych przypadkach może nawet dojść do wstrząsu anafilaktycznego. 

Nie każda osoba będzie miała takie same objawy uczulenia na gluten. U niektórych osób chorujących na celiakię nie występują żadne wyraźne objawy z układu odpornościowego, dlatego często są błędnie zdiagnozowane i pozostają nieleczone latami lub leczone w nieodpowiedni sposób.

Jak zdiagnozować celiakie?

Zalecane są badania serologiczne przeciwciał związanych z tą chorobą, takie jak:

• IgA - całkowity poziom immunoglobulin typu A - badanie wskazujące obecność stanu zapalnego, 
• tTG IgA - przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej 

Dodatkowo:

• DGP IgG - przeciwciała przeciwko deaminowanemu peptydowi gliadyny 
• tTG IgG  - przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgG
• EmA IgG - przeciwciała przeciwko endomysium mięśni gładkich. 

Przed wykonywaniem badań nie powinno się odstawiać produktów glutenowych, by mieć pewność co do wyników. 

Jednak jak podają badania, niektóre osoby chorujące na celiakię nie wytwarzają w ogóle przeciwciał. Dlatego czasem wykrycie alergii na gluten jest utrudnione. W takich przypadkach warto wykonać biopsję jelita cienkiego podczas gastroskopii. 

Warto zwrócić uwagę na fakt, że celiakia często idzie w parze z takimi chorobami jak:

• cukrzyca typu 1
• chorobami autoimmunologicznymi
• choroby tarczycy
• choroby stawów i wątroby
• zespołem Downa
• zespołem Turnera 
• zespołem Williamsa 

Jak leczyć celiakię/nietolerancję glutenu?

Niestety nie ma żadnych leków na alergię/nietolerancję glutenu. Jedynym skutecznym sposobem jest dieta bezglutenowa. 

Efekty odstawienia glutenu zależne są niestety od organizmu. U niektórych osób efekt będzie po paru dniach u innych nawet po około miesiącu. 

Źródła:

https://www.healthline.com/nutrition/what-is-gluten#symptoms

https://www.healthline.com/nutrition/what-is-gluten#bottom-line

https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/what-is-gluten-and-what-does-it-do

https://www.chop.edu/news/signs-and-symptoms-gluten-sensitivity

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21622-gluten-intolerance

Makroskładniki w diecie - czym są, dzienne zapotrzebowanie i ich źródła. Część 3 - Tłuszcze.

Dziś kolejna część dotycząca makroskładników w Twojej diecie. Jeśli jesteś tu nowa zapraszam Cię najpierw do przeczytania artykułu o węglowodanach oraz białku. 

Tłuszcze wraz z białkiem i węglowodanami odgrywają ważną rolę w codziennej diecie, są to trzy makroskładniki niezbędne każdego dnia. Bardzo ważna jest ilość spożywanych poszczególnych składników. Jeśli mowa jest o tłuszczu, jedni jedzą go w nadmiarze, inni natomiast unikają jak ognia i eliminują z diety jak tylko się da. 

Jednak czy faktycznie jest on dla nas tak szkodliwy? Zachęcam do dalszego czytania. 

Czym są tłuszcze?

Tłuszcze - są połączeniem atomu węgla, wodoru oraz tlenu. Tłuszcze spożywcze należą do związków zwanymi lipidami, składają się głównie z triglicerydów (estry kwasów tłuszczowych i glicerolu). Tak samo jak węglowodany stanowią dla nas źródło energii. Rozróżniamy tłuszcze roślinne i zwierzęce. Ze względu na budowę możemy podzielić je na nasycone i nienasycone. Różnica polega na tym, jak są ze sobą połączone. Jeśli atomy węgla połączone są ze sobą pojedynczymi wiązaniami nazywamy je wtedy tłuszczami nasyconymi. Tłuszcze nienasycone charakteryzują się wiązaniami podwójnymi.

Jakie tłuszcze rozróżniamy?

Tłuszcze nasycone - znajdziemy gównie w produktach zwierzęcych takich jak mleko, wędliny, ser, mięso, a także w produktach roślinnych czyli oleju palmowym i kokosowym. Oprócz tego, że dodają człowiekowi energii, nie pełnią żadnej innej funkcji. Dlatego tłuszcze nasycone nie powinny przekraczać 10% dziennego zapotrzebowania na tłuszcz w diecie. 

Zbyt duże spożywanie tłuszczów nasyconych sprzyja tworzeniu się tkanki tłuszczowej a to prowadzi do nadwagi, chorób krążenia, chorób metabolicznych i problemami z sercem. Nadmiar tłuszczów nasyconych w diecie zwiększa poziom cholesterolu a w następstwie prowadzi to do zmian miażdżycowych. 

Tłuszcze nienasycone - są szczególnie ważne w codziennym pożywieniu. Źródłami tłuszczów nienasyconych są rośliny i ryby. Wspomagają prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży a także działają na ośrodkowy układ nerwowy. 

Tłuszcze nienasycone dzielimy jeszcze na trzy grupy takie jak jednonienasycone, wielonienasycone oraz tłuszcze trans.

Tłuszcze jednonienasycone - jest to rodzaj tłuszczu, który uznaje się za najbardziej korzystny dla zdrowia. Produkty bogate w ten tłuszcz obejmują produkty takie jak migdały, awokado, oliwa z oliwek, olej rzepakowy, orzechy laskowe oraz ziemne.

Tłuszcze wielonienasycone Omega-3, Omega-6 - kwasy tłuszczowe omega-3 znajdziesz w tłustych rybach takich jak łosoś, makrela, sardynki, śledziach a także w siemieniu lnianym, orzechach i nasionach chia. Produktami bogatymi w kwasy tłuszczowe omega-6 są np. nasiona słonecznika, orzechy włoskie, soja, kukurydza. 

Kwasy tłuszczowe omega-6 mogą sprzyjać powstawaniu stanów zapalnych w diecie, co nie znaczy by eliminować je całkowicie ponieważ mają też swoje zdrowotne właściwości. Dlatego lekarze zalecają dołączyć do diety kwasy tłuszczowe omega-3. 

Optymalny podział kwasów omega-3 oraz omega-6 wynosi od 1:2 do 1,5:6.  

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) rozszerzają naczynia wieńcowe a także wspomagają skurcz mięśnia sercowego. Szczególnie polecane są osobom z nadciśnieniem tętniczym a także z wysokim cholesterolem. 

Niedobór wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3 w podeszłym wieku może przyczynić się do rozwoju takich chorób jak artretyzm, cukrzyca, nowotwory, toczeń, łuszczyca. 

Nasz organizm, podobnie jak w przypadku aminokwasów, nie jest w stanie sam wytworzyć niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych - NNKT. Naszym zadaniem jest dostarczać je codziennie razem z pożywieniem. 

Tłuszcze trans - pochodzą z żywności przetworzonej, są to oleje, które zmieniły swój stan podczas procesu uwodornienia zamieniając się w tłuszcze do smarowania. Znajdziemy je w wypiekach, daniach smażonych, fast-foodach, przekąskach. Wystrzegaj się tego typu tłuszczu, jest najgorszym wyborem dietetycznym.

Czy tłuszcze w diecie są dla Ciebie ważne?

Oczywiście, że tak. Natomiast musisz pamiętać by wybierać zdrowe źródła. 

Odpowiednie spożycie lipidów sprzyja wchłanianiom witamin takich jak A, D, E i K. Pomagają w budowie błon komórkowych, tkanki mózgowej, tkanka tłuszczowa chroni narządy wewnątrz jamy brzusznej. Szczególnie ważne są dla osób chorujących na niedoczynność tarczycy, bowiem tłuszcz metabolizuje hormony T3 oraz T4. Pomagają utrzymywać dobry poziom cukru oraz uczucie sytości na dłużej. Kwasy tłuszczowe wspomagają syntetyzowanie witaminy D. Unikanie tłuszczu może objawiać się suchą i łuszczącą się skórą, suchymi oraz łamliwymi włosami, zaburzeniami hormonalnymi a nawet zaburzeniami cyklu miesiączkowego.  

Ile tłuszczu powinno się spożywać? 

Przyjmuje się, by nie spożywać więcej niż 35% dziennego zapotrzebowania. Musisz pamiętać o tym, że tłuszcz jest bardzo kaloryczny - jeden gram tłuszczu zawiera aż 9 kalorii. 

Makroskładniki w diecie - czym są, dzienne zapotrzebowanie i ich źródła. Część 2 - Białko.

Z poprzedniego wpisu dowiedziałaś się, jak ważne są węglowodany oraz jakie niosą za sobą ryzyko w przypadku ich nadmiaru czy niedoboru. Dzisiaj zajmiemy się białkiem w diecie. 

Zauważyłaś na pewno ten szał na produkty proteinowe. Batoniki proteinowe. parówki (jakby za mało było białka w mięsie..? 😊), lody proteinowe, high-protein kaszki, mleka.. Dosłownie wszystko i wszędzie.. W szczególności mocno popularyzowane przez osoby dbające o sylwetkę, sportowców a także osób na tak zwanej "redukcji". 

Na czym polega fenomen białka i dlaczego jest dla Ciebie takie ważne? 

Białko jest kolejnym z trzech makroskładników dostarczanych z pożywienia. Jest to składnik odżywczy, który służy jako budulec naszych komórek. Występuje we wszystkich narządach, kościach, mięśniach oraz włosach. Wspiera produkcję hormonów i enzymów. Zwiększona ilość białka w diecie wspomaga regenerację, dlatego tak ważne jest w przypadku kontuzji lub przebytej operacji.  

Składa się z pojedynczych aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi, jednak nie każdy produkt białkowy zawiera w sobie pełen profil aminokwasowy. 

By lepiej wytłumaczyć wyobraź sobie, że białko to taki sznurek z koralikami. Każdy koralik to osobny aminokwas zawarty w produkcie. 

Aminokwasy to związki organiczne, które są niezbędne do funkcjonowania. Dzielimy je na białkowe (składające się z 20 aminokwasów) i niebiałkowe (ponad 300 aminokwasów). 

Aminokwasy białkowe klasyfikujemy na egzogenne oraz endogenne. 

Aminokwasy egzogenne są niezbędnymi związkami, których nasz organizm nie jest w stanie sam wytworzyć. Dlatego bardzo ważnym jest zadbanie o to, by codziennie je dostarczać z odpowiedniego pożywienia. 

Wyróżniamy aminokwasy egzogenne takie jak:

• lizyna - wpływa na odporność i chroni przed wirusami.
• metionina - reguluje hormon wzrostu.
• treonina - reguluję pracę układu nerwowego.
• leucyna - odpowiada za budowę mięśni, obniża poziom kortyzolu.
• izoleucyna - wpływa na regenerację zarówno mięśni jak i włosów czy paznokci, wspomaga rozbudowaniu tkanki mięśniowej.
• walina - wspomaga budowanie tkanki mięśniowej a także spalanie tkanki tłuszczowej.
• tryptofan - ma pozytywny wpływ na dobry sen. 
• fenyloalanina - wzmacnia układ nerwowy oraz hormonalny.
• histydyna - odpowiada za prawidłowe działanie układu krwionośnego i odpornościowego.
• tyrozyna - bierze udział w syntezie hormonów tarczycy.
• arginina - co ciekawe, organizm dorosły potrafi wytworzyć aminokwas argininy, u dzieci wymagane jest codzienne przyjmowanie argininy z zewnątrz by mogły prawidłowo się rozwijać. 

Aminokwasy endogenne nasz organizm jest w stanie sam wytworzyć. 

Do aminokwasów endogennych zaliczamy:

• alaninę
• asparaginę
• kwas asparaginowy
• kwas glutaminowy
• glutaminę
• glicynę
• prolinę
• serynę
• cysteinę

Aminokwasy względnie endogenne to takie, które mogą być syntetyzowane w organizmie ale tylko w towarzystwie aminokwasów egzogennych.

Przykładem jest :

• tyrozyna - która powstaje z fenyloalaniny (bardzo ważna kwestia dla osób z niedoczynnością tarczycy).
• cysteina - powstająca z metioniny a także z seryny. 

Jaka są korzyści ze spożywania większej ilości białka w diecie?

1. Jako pierwsza i najbardziej znana korzyść wynikająca ze spożywania większej ilości białka jest z pewnością zwiększenie masy mięśniowej.  
2. Badania pokazują, że białko spośród trzech makroskładników dostarczanych w diecie, jest najbardziej sycące. A to za sprawą zmniejszenia poziomu greliny - hormonu głodu. 
3. Reguluje dopaminę - hormon odpowiadający za apetyt oraz uzależnienia.
4. Przyśpiesza metabolizm oraz zwiększa spalanie tłuszczu. 
5. Odpowiednia ilość białka w stosunku do wagi obniża ciśnienie krwi.
6. Zmniejsza poziom złego cholesterolu LDL oraz trójglicerydów.
7. Wspomaga regenerację po przebytych kontuzjach, złamaniach czy operacjach.

Jakie są skutki niedoboru białka? Oto typowe oznaki, które daje organizm gdy jest za mało białka w diecie:

1. Kruche, matowe, wypadające oraz przedwcześnie siwiejące włosy.
2. Blada, sucha lub łuszcząca się skóra.
3. Uczucie osłabienia, brak energii.
4. Uczucie głodu.
5. Częste infekcje (białko wzmacnia układ odpornościowy).
6. Zmiany nastroju.
7. Problemy z pamięcią i koncentracją.
8. Osłabienie mięśni.
9. Zatrzymywanie wody w organizmie, w szczególności w okolicy ramion oraz nóg.
10. Sztywność stawów.
11. Anemia, niedokrwistość spowodowana małą ilością czerwonych krwinek oraz hemoglobiny. 

Ile białka potrzebujesz? 

Wszystko zależy od Twojego poziomu aktywności. Przyjęło się, by przyjmować minimum 0.8 grama na kg masy ciała, aby nie doprowadzić do poważnych niedoborów oraz by zapobiegać utracie mięśni. 

Dzieciom zalecane jest przyjmowanie 1,5 g białka/kg masy ciała, młodzież 1.0g/kg

Sportowcy, by uzyskać satysfakcjonujące wyniki potrzebują około 2 gramy białka na kg masy ciała.

Osobom aktywnym zaleca się spożywanie od 1.2 do 2.0/kg masy ciała. 

Zapotrzebowanie na białko powinno wynosić około 15-30% w zależności od Twojej wagi. Dobrze byłoby, by każdy posiłek w ciągu dnia zawierał w sobie 25-30 gram protein.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania diety wysokobiałkowej? Kto powinien jej unikać i co w przypadku przedawkowania białka?

Nadmierne spożywanie białka w diecie może wywołać większe uwalnianie wapnia z kości do moczu. Potwierdzają to badania, które mówią, że większe spożycie białek zwierzęcych przez kobiety, może przyczynić się do zwiększenia ryzyka osteoporozy po menopauzie. Dzieje się tak ze względu na to, że białka zwierzęce należą do grupy kwasowej, natomiast białka roślinne do grupy zasadowej. 

Wysokie spożywanie białka i brak nawodnienia może spowodować kamienie nerkowe. Podobnie jak powyżej, wydalany w nadmiarze wapń może kumulować się w nerkach. Nerki nie mając odpowiedniej filtracji poprzez odwodnienie, nie mogą poradzić sobie z detoksykacją niepotrzebnych związków.

Białko zwierzęce, w szczególności czerwone mięso, zawiera w sobie puryny. Zwiększona ilość puryn w diecie przyczynia się do zwiększenia ilości kwasu moczowego a to z kolei może prowadzić do dny moczanowej. Wszystko dzieje się dlatego, że zmienia się pH moczu z zasadowego na kwaśne. 

Osoby z chorobami nerek w szczególności powinny zwracać uwagę na zawartość białka w diecie stosując "dietę nerkową". Zalecane jest, by spożywały nie więcej niż 0.8 g białka na kilogram masy ciała. 

Jeśli Twoja dieta obfitowała ostatnio w produkty mięsne, jajka itp. a wyniki moczu wyszły podejrzanie, zacznij od ograniczenia białka. Po wprowadzeniu zdrowego odżywiania, dodaniu więcej warzyw do menu, Twoje wyniki z pewnością powrócą do normy. 

Najlepsze źródła białka:

• drób
• ryby
• jajka
• nabiał
• rośliny strączkowe
• produkty pełnoziarniste
• odżywki białkowe

Źródła:

https://medlineplus.gov/ency/article/002222.htm

https://www.healthline.com/nutrition/10-reasons-to-eat-more-protein#TOC_TITLE_HDR_12

https://web.archive.org/web/20150301070509/http://biochigen.sum.edu.pl/podrecznik/13.pdf

https://www.uclahealth.org/news/article/are-you-getting-enough-protein-heres-what-happens-if-you-dont

https://www.health.com/nutrition/signs-not-eating-enough-protein

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4045293/

Makroskładniki w diecie - czym są, dzienne zapotrzebowanie i ich źródła. Część 1 - Węglowodany.

Makroskładniki, potocznie mówiąc "makro" są podstawą Twojej codziennej diety. Są to składniki odżywcze, dzięki którym dostarczasz energię swojemu organizmowi. Do makroelementów zaliczamy węglowodany, białka oraz tłuszcze. 

Zapotrzebowanie na nie są sprawą indywidualną dla każdej osoby. Wszystko zależy od tego jaka jest Twoja waga, ile masz lat, czy jesteś zdrowa czy zmagasz się z jakimiś chorobami a nawet to jak spędzasz czas - aktywnie lub nie. 

W pierwszej części omówimy rolę węglowodanów w diecie.

Czym są węglowodany? 

Są to związki organiczne składające się z węgla, wodoru i tlenu, inaczej nazywane cukrami. Zapewniają główne źródło energii oraz umożliwiają organizmowi wykonywanie funkcji takich jak trawienie pokarmu, pompowanie serca czy utrzymywanie temperatury ciała. Węglowodany dzielimy na proste, kolokwialnie nazwane "złe" oraz złożone, czyli "dobre".  

Węglowodany proste ( cukry proste ) - zbudowane są z jednej cząsteczki cukru. Cukry proste są łatwo przyswajalne przez organizm, dlatego produkty zawierające węglowodany proste są wysokokaloryczne. Oznacza to, że są produktami o wysokim ładunku glikemicznym. Mogą doprowadzić do gwałtownego wzrostu stężenia cukru we krwi. Spożywając węglowodany proste odczuwany jest częsty głód ze względu na szybki wzrost a następnie szybki spadek cukru we krwi. Ma to ogromne znaczenie dla osób z insulinoopornością i cukrzycą. 

Do węglowodanów prostych zaliczamy :

• galaktozę
• fruktozę
• glukozę
• ksylozę
• arabinozę
• ksylozę

Węglowodany proste znajdziemy w takich produktach jak:

• pieczywo pszenne
• makaron
• biały ryż
• kasza kuskus
• płatki kukurydziane
• dżemy, konfitury
• cukier
• słodycze
• soki 
• miód
• owoce
• suszone owoce

Zalecane jest by węglowodany proste stanowiły nie więcej niż 10% dziennego zapotrzebowania. 

Węglowodany złożone ( cukry złożone ) - składają się z wielu cząsteczek cukrów prostych, są to produkty o niskim indeksie glikemicznym. Należą do węglowodanów trudniej przyswajalnych. Organizm potrzebuje więcej czasu na ich strawienie dzięki czemu glukoza wzrasta oraz obniża się w powolnym tempie. Cukry złożone są bardzo ważne w przypadku osób chorujących na cukrzycę typu 2, zapewniają im odpowiedni poziom cukry we krwi. 

Węglowodany złożone składają się z :

dwucukrów:

• laktozy
• maltozy
• sacharozy
• celobiozy
• rutynozy

oraz wielocukrów: 

• skrobi
• inuliny
• celulozy
• glikogenu
• pektyny
• maltodekstryny

Źródła węglowodanów złożonych:

• ciemne, razowe pieczywo
• grube kasze typu gryczana, bulgur, pęczak
• ryż basmati, brązowy, dziki
• produkty pełnoziarniste
• otręby
• owsianka
• warzywa

Węglowodany złożone zawierają w sobie błonnik, który nie jest trawiony przez jelita natomiast mają zbawienny wpływ na bakterie jelitowe. O błonniku wspominałam też w tym poście. 

Produkty pełnoziarniste posiadają więcej wartości odżywczych w porównaniu do produktów oczyszczonych. Biała mąka czy biały ryż pozbawione są błonnika, witamin oraz składników mineralnych. 

Węglowodany powinny stanowić około 50-60% dziennego zapotrzebowania. 

Korzystnie byłoby wybierać w większości węglowodany złożone, które zapewnią nam sytość po posiłku, dostarczą dzienną dawkę witamin oraz pozytywnie wpłyną na jelita. 

Co się zatem stanie gdy zaburzysz odpowiednią podaż węglowodanów w codziennej diecie? 

Gdy ograniczysz jedzenie nie zaczniesz magicznie gubić wagę. Wręcz odwrotnie - wprowadzisz swój organizm w stan alarmowy. Oznacza to zwolnienie metabolizmu. Będziesz odczuwać nadmierne zmęczenie i senność. Organizm będzie magazynował energię na ważne funkcje życiowe takie jak oddychanie, bicie serca czy praca mózgu. Węglowodany są jedynym źródłem energii dla mózgu. 

 

Przy diecie niskokalorycznej nasz organizm potrafi odłączyć funkcję menstruacyjną. Przy dłuższym stosowaniu diety niskowęglowodanowej jest możliwość utraty miesiączki a to prowadzi do bezpłodności. Wychodzenie z takiego stanu i doprowadzenie do równowagi może zająć nawet kilka lat. 

Gdy nie dostarczamy sobie w ciągu dnia odpowiedniej dawki energii w postaci pożywienia podnosi się poziom hormonu kortyzolu we krwi a także hormony głodu czyli leptyna i grelina. Będziesz ciągle odczuwała głód, dodatkowo to może doprowadzić do zbyt niskiego poziomu glukozy czyli hipoglikemii.

Kolejnym skutkiem obniżenia węglowodanów w diecie jest pogorszenie pracy tarczycy. Niestety nie dostarczając odpowiedniej dawki kalorii, organizm nie ma substancji odżywczych do wytwarzania ciepła. Odczuwane jest ciągłe zimno. Niska podaż węglowodanów w diecie osoby chorującej na niedoczynność tarczycy powoduje obniżenie poziomu trójjodotyroniny T3. 

Głodówki czy diety niskokaloryczne nie pomogą spalić tkanki tłuszczowej. Zbyt mało węglowodanów w diecie powoduję wytwarzanie ciał ketonowych a to oznacza zakwaszanie organizmu.  

Co w przypadku gdy spożywany jest nadmiar makroskładników? 

Ćwicząc na siłowni nawet 5 razy w tygodniu do tego treningi cardio bez odpowiedniej diety będzie Cię bezskuteczne. Przy nadmiarze węglowodanów w diecie trzustka zacznie je magazynować w komórkach jako glikogen. Następnie resztę węglowodanów przejmuje wątroba i zaczyna przetwarzać je w tłuszcz. W taki sposób powstaje przysłowiowa oponka na brzuchu. 

 

Niestety taka dieta będzie się także przyczyniać do chorób i nie mam na myśli jedynie nadwagę. Zwiększa się ryzyko chorób takich jak insulinooporność, cukrzyca, nowotwory, choroby serca, podwyższony cholesterol.  

Jak widzisz, nie można całkowicie ograniczyć spożywanie węglowodanów ponieważ przynoszą ogrom korzyści. Z drugiej strony warto mieć na nie oko i nie spożywać w większej ilości. 

Zachęcam Cię do tego byś wybierała jednak te "dobre" węglowodany. 

Tylko zbilansowana dieta złożona z odpowiednio dobranych makroskładników zapewni Ci zdrowie, sylwetkę o jakiej marzysz i zapas siły do działania. 

Choroby autoimmunologiczne - dlaczego Twój układ odpornościowy atakuje sam siebie?

Na czym polegają choroby autoimmunologiczne? I czy faktycznie jest tak, że organizm atakuje sam siebie? Niestety dzieje się tak w momencie gdy system odpornościowy zaczyna działać nadaktywnie. O układzie odpornościowym pisałam też tu. 

System immunologiczny produkuje białka - przeciwciała - które ochraniają przed wirusami, bakteriami, toksynami.  

Choroby autoimmunologiczne mogą dotknąć każdą osobę, jednak prawie 80% chorych stanowią kobiety. 

Jeśli chorujesz na chorobę autoimmunologiczną, Twój układ odpornościowy nie rozpoznaje zdrowych tkanek. Zamiast niszczyć potencjalne antygeny, zaczyna niszczyć Twoje zdrowe komórki.

Kiedy wirus/bakteria dostanie się do Twojego organizmu, zostaje uruchamiana odpowiedź immunologiczna. Limfocyty i komórki odpornościowe wywołują stan zapalny. 

Limfocyty T - rodzaj krwinek białych, odpowiedzialnych za odporność komórkową (wrodzoną, bezpośrednią) - wytwarzają przeciwciała IgA, IgG oraz IgE. Limfocyty T aktywują się w grasicy. Zawartość limfocytów T w naszym organizmie wynosi 80%. Mają za za zadanie eliminować komórki chore oraz rakowe. Chronią nas codziennie przed infekcjami spowodowanymi patogenami. To one kierują odpowiedzią immunologiczną.

Limfocyty B -  komórki dojrzewają w szpiku kostnym, odpowiadają za odporność humoralną (nabytą, pośrednią). Aktywacja limfocytów B zachodzi w narządach limfatycznych, czyli w śledzionie i węzłach chłonnych. Ich zawartość w organizmie wynosi 20%. Potrafią wykryć antygeny zawarte w wirusach czy bakteriach, po czym produkują komórki plazmatyczne. Te natomiast w odpowiedzi na wroga wytwarzają immunoglobuliny  - przeciwciała - które zostają wysyłane w miejsce zakażenia. Komórki B dzielą się jeszcze na komórki z pamięcią. Mogą krążyć w organizmie latami, zapamiętując antygeny napotkanych patogenów. Po rozpoznaniu szkodliwej komórki wywołują silniejszą odpowiedź immunologiczną.   

Gdy komórki układu odpornościowego przestają działać prawidłowo, nie są w stanie rozpoznać szkodliwych komórek. Nie są zdolne do rozpoznawania białek obcych od swoich, w efekcie organizm zaczyna niszczyć sam siebie. Zaczyna produkować przeciwciała, które następnie atakują zdrowe komórki, tkanki i narządy. W prostym tłumaczeniu Twój organizm jest w ciągłym stanie zapalnym. 

Objawami chorób autoimmunologicznych są zmiany skórne, codzienne zmęczenie, nagła utrata lub przybieranie na wadze, podwyższona temperatura ciała, problemy ze strony układu pokarmowego, bóle bez określonej przyczyny.

Znanych jest ponad 80 rodzajów chorób autoimmunologicznych. Najbardziej znane z nich to :

• Reumatoidalne Zapalenie Stawów RZS
• Toczeń rumieniowaty 
• Choroba zapalna jelit
• Stwardnienie rozsiane
• Cukrzyca typu 1
• Zespół Guillaina-Barre'a
• Łuszczyca
• Choroba Gravesa 
• Zapalenie tarczycy Hashimoto

Jakie są czynniki wpływające na rozwój chorób autoimmunologicznych?

• płeć, w 80% przeważają kobiety,
• geny,
• istniejące już stany zapalne (celiakia, Hashimoto),
• nadwaga,
• dysbioza jelitowa,
• palenie papierosów,
• toksyny,
• leki,
• niektóre infekcje wirusowe ( np., wirus Epsteina-Barra EBV) 

Lekarze ani naukowcy nie są w stanie jednoznacznie określić dlaczego dochodzi do rozwoju tych schorzeń oraz z jakiego powodu kobiety cierpią na nie częściej. Według wielu teorii, czynnikiem zwiększającym podatność u kobiet są hormony w czasie rozrodczym. Nie jest to jedyny czynnik. Wpływ mają także geny czy środowisko. Jednakże, nawet mając w rodzinie osobę chorującą na jakąkolwiek chorobę autoimmunologiczną, nie znaczy że Ty też na nią zachorujesz. Według naukowców "geny są ważne, ale to nie wszystko by rozwinęła się choroba". 

Co możesz zrobić by zapobiegać chorobom autoimmunologicznym?

• stosuj dietę bogatą w składniki odżywcze
• unikaj przetworzonej żywności
• regularnie uprawiaj aktywność fizyczną
• zwracaj uwagę na przyjmowane leki i ich skutki uboczne
• unikaj toksyn 
• ogranicz stres
• zadbaj o jelita 

Musisz pamiętać o tym, że odporność zaczyna się w przewodzie pokarmowym. 70% układu odpornościowego znajduje się w jelitach. Tak więc odżywianie jest kluczową kwestią. Nie bez powodu mówi się, że jesteś tym co jesz. Nawet jeśli chorujesz na którąś z chorób autoimmunologicznych, Twoje codzienne wybory żywieniowe mogą zaostrzyć stan zapalny w organizmie lub złagodzić objawy. 

Źródła:

https://www.webmd.com/a-to-z-guides/autoimmune-diseases

https://www.niehs.nih.gov/health/topics/conditions/autoimmune

https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/autoimmune-disease-why-is-my-immune-system-attacking-itself

https://en.wikipedia.org/wiki/B_cell

https://microbenotes.com/b-cell-b-lymphocyte/

https://www.autoimmuneinstitute.org/7-ad-risk-factors/