Jak zbudowana jest wątroba?
Niewiele osób wie o tym, że wątroba jest dla nas tak samo ważnym narządem jak serce.
Wątroba jest jednym z największych narządów wewnętrznych. Zawiera w sobie około 13% krwi dostarczanej przez cały organizm. Znajduje się głównie po prawej stronie ciała, tuż pod żebrami a jej waga wynosi około 1,5 kg. Składa się z dwóch części : większego płata prawego i mniejszego płata lewego. Płat prawy dzieli się dodatkowo na dwa mniejsze płaty : płat czworoboczny i płat ogoniasty.
Około 60% wątroby składa się z komórek, zwanymi hepatocytami. Komórki te wchłaniają składniki odżywcze, detoksykują oraz usuwają szkodliwe substancje z krwi. W każdym miligramie tkanki wątroby znajduje się ponad 200 tysięcy hepatocytów. Każdy hepatocyt przeżywa około 150 dni.
W skład wątroby wchodzi także pęcherzyk żółciowy oraz drogi żółciowe, które łączą się z dwunastnicą.
Krew do wątroby doprowadzana jest przez dwa układy krążeniowe.
Układ wrotny - poprzez żyłę wrotną transportowana jest do wątroby krew (70% krwi), która musi zostać przefiltrowana, by znów mogła trafić do krwiobiegu. Krew ta jest transportowana z żołądka, śledziony, jelit, trzustki, śledziony i pęcherzyka żółciowego. Tak więc zawiera w sobie wszystkie te składniki, które zostały przetrawione. W tym składniki odżywcze, sole mineralne ale także substancje szkodliwe, np. leki jeśli w danym dniu zażyłaś. W dalszym etapie zostają one przefiltrowane i analizowane, które składniki zostają, a które toksyny zostają wydalone.
Tętnica wątrobowa odpowiada za krążenie odżywcze - płynie nią krew (25%) bogata w tlen, zatem odżywia komórki wątrobowe.
Pęcherzyk żółciowy jest to mały narząd wyglądem przypominający gruszkę, znajdujący się pod wątrobą. Przechowywana i wytwarzana jest w nim żółć. Żółć pomaga trawić i rozkładać tłuszcze. Składa się z cholesterolu, bilirubiny oraz soli żółciowych.
Jak działa pęcherzyk żółciowy?
Zanim zaczniesz jeść, Twój pęcherzyk żółciowy jest pełen żółci, następnie dostaje sygnały by zacząć się kurczyć i uwalniać żółć do przewodów żółciowych, które dostają się do dwunastnicy. Po strawieniu w dwunastnicy, Twój pęcherzyk wraca do poprzedniego stanu. Jest pusty, wygląda jak nadmuchany balonik i czeka na kolejne trawienie.
Jakie funkcje spełnia wątroba?
Jej funkcje możemy podzielić na pięć kategorii - filtracyjne, metaboliczne, magazynujące, syntetyczne oraz detoksykacyjne.
- funkcja metaboliczna zajmuje się przekształcaniem węglowodanów w glukozę, dzięki temu czujemy natychmiastową energię. Przekształca również glukozę w glikogen. W momencie kiedy spada nam cukier we krwi, glikogen zamienia się z powrotem w glukozę,
- kontroluje poziom aminokwasów, tłuszczu oraz glukozy we krwi,
- wątroba odpowiada za regulację i produkcję hormonów z dostarczanych aminokwasów,
- funkcja filtracyjna polega na przefiltrowaniu krwi, która następnie dostarczana jest do innych narządów,
- jest magazynem dla substancji takich jak glikogen, żelazo, ferrytyna ( magazyn żelaza), miedź a także witaminy A,D,K i B12,
- funkcja syntetyczna odpowiada za produkcję żółci, która neutralizując kwas żołądkowy pomaga zemulgować tłuszcz z pożywienia. Ułatwia to wchłanianie cholesterolu, trójglicerydów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wydala nadmiar bilirubiny oraz cholesterolu,
- funkcja detoksykująca neutralizuje toksyny, alkohol, amoniak ( przekształca w mocznik) oraz wydala chemiczne składniki leków.
Wątroba odgrywa kluczową role w przypadku infekcji, zwłaszcza tych, które rozpoczynają się w jelitach. Po wykryciu infekcji wirusowej lub bakteryjnej, uwalniane są w wątrobie makrofagi - komórki Kuppfera. Są one mobilizowane do szybkiej neutralizacji patogenów.
Bierze udział także w przemianie hemu ( składnik hemoglobiny i innych związków białkowych ). Hem zmienia się natomiast w bilirubinę. Bilirubina jest to żółta substancja, która powstaje podczas rozpadu krwinek czerwonych. Jest toksyczna dla nas, jednak w normalnych warunkach bilirubina łączy się z albuminami w wątrobie i jest wydalana do żółci następnie do układu pokarmowego i wydalamy ją z resztkami pokarmowymi.
Zdrowie wątroby można określić na podstawie ilości bilirubiny we krwi lub moczu.
Unerwienie wątroby
Narząd ten nie posiada unerwienia, nie zawiera żadnych nerwów wyczuwających ból. Dlatego ból w prawym boku nie musi oznaczać, że boli Cię właśnie wątroba. Ból w tej lokalizacji świadczy natomiast o stanie zapalnym lub uszkodzeniu tkanek otaczających. Gdy dzieje się coś złego z wątrobą, zaczyna się ona powiększać i uciskać torebkę wątrobową, która mając unerwienie daje znaki bólowe.
Jej wyjątkowość polega na tym, że mimo uszkodzenia potrafi się sama zregenerować. Czasem wystarczy kilka tygodni by wątroba odzyskała swoją wielkość a uszkodzone komórki ustąpiły miejsca zdrowym komórkom.