Roślinne źródła pełnowartościowego białka.

Niedawno omawiałam zwierzęce źródła białka i bardzo cenne dla nas aminokwasy. Jak już wiesz, białko jest dla nas niezbędnym składnikiem odżywczym a aminokwasy zawarte w białku są budulcem naszych mięśni. 

Pełnowartościowe białko nie służy tylko i wyłącznie naszym mięśniom. Potrzebują go nasze hormony, kości, układ odpornościowy. Gra bardzo ważną rolę gdy zachorujemy - pomaga nam się zregenerować a także reguluje poziom cukru we krwi. 

Organizm potrzebuje 20 aminokwasów by prawidłowo funkcjonować. Niestety 9 z nich czyli aminokwasów egzogennych nie jest w stanie sam wytworzyć. Przyjęły ono miano aminokwasów niezbędnych.

Pamiętasz grafikę, którą przedstawiłam w tamtym poście? Porównałam aminokwasy do koralików bransoletki. Białko zwierzęce (nabiał, mięso, drób, jaja) jest właśnie tą bransoletką, która ma wszystkie 9 koralików, czyli jest białkiem kompletnym.

Jednak co w przypadku osób, które z własnych przekonań są na diecie wegańskiej, wegetariańskiej albo nie mogą spożywać białka zwierzęcego? W jaki sposób pozyskać pełen profil aminokwasowy na diecie roślinnej?

Zacznijmy najpierw od tego jakie zalety i wady mają białka roślinne:

Zalety:

• wysoka zawartość błonnika,
• niski poziom tłuszczów nasyconych,
• niski poziom cholesterolu lub jego całkowity brak,
• zawartość kwasów tłuszczowych Omega-3,
• większa sytość po spożyciu,
• nie zakwaszają organizmu tak jak białko zwierzęce,
• pozytywnie wpływają na cały układ pokarmowy,
• zawierają w sobie węglowodany złożone.

Wady:

• układ pokarmowy wolniej trawi białka roślinne niż zwierzęce,
• niekompletna dostępność aminokwasów,
• mogą powodować niedobory B12, żelaza, cynku,
• często występujące alergie,
• negatywny wpływ na układ hormonalny i wchłanianie jodu ( soja ),
• niższa przyswajalność w porównaniu do białka zwierzęcego.

W jakich produktach roślinnych znajdziemy białko?

• rośliny strączkowe - soczewica, ciecierzyca, groch, fasola, soja, bób,
• zboża - otręby, pszenica, żyto, owies, kukurydza, ryż, jęczmień, 
• kasze -gryczana, jęczmienna, kukurydziana, jaglana, komosa ryżowa, amarantus, pęczak, kuskus
• orzechy - migdały, orzechy ziemne, pistacje, orzechy nerkowca,
• nasiona - nasiona chia, konopi, pestki dyni, słonecznik, siemię lniane,
• warzywa - jarmuż, szpinak, brokuł, brukselka, karczochy, ziemniaki, pieczarki, kiełki,
• napoje roślinne, migdałowe, owsiane, sojowe,
• algi - spirulina, chlorella
• drożdże.

Są jednak produkty roślinne, które zawierają w sobie białko kompletne, składające się z 9 egzogennych aminokwasów, takie jak:

• gryka,
• nasiona konopi,
• komosa ryżowa,
• soja,
• algi.

Jak łączyć ze sobą produkty roślinne by uzyskać pełnowartościowe białko?

Musisz mieć na uwadze, że zboża zawierają w sobie bardzo mało aminokwasu lizyny. Jednak w połączeniu z roślinami strączkowymi takimi jak: groch, fasola czy soczewica które zawierają lizynę, otrzymujemy białko kompletne.

I odwrotnie, rośliny strączkowe posiadają mało metioniny, tryptofanu i cysteiny. Za to zboża mają ich pod dostatkiem w swoim składzie, dlatego jest to połączenie idealne. 

Jak jeszcze można łączyć ze sobą produkty roślinne?

Połącz pełne ziarna z roślinami strączkowymi, np.:

• fasolę z ryżem
• ryż z groszkiem
• ryż z ciecierzycą
• kasza gryczana z ciecierzycą (polecam moją sałatkę przeciwzapalną)

Orzechy z nasionami:

• owsianka z masłem orzechowym lub orzechami
• chleb pełnoziarnisty z masłem orzechowym

Rośliny strączkowe z orzechami lub nasionami:

• sałatka z dodatkiem fasoli i orzechami włoskimi
• hummus z pestkami dyni
• zupa z soczewicy posypana orzechami włoskimi

Czy każdy posiłek musi zawierać w sobie komplet aminokwasów? Nie, wystarczy, że w ciągu dnia będziesz pamiętać o regule łączenia aminokwasów. Twój organizm syntezuje aminokwasy przez 24 godziny, także spokojnie będzie miał czas na to, by odpowiednio je połączyć. 

Źródła:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28382889/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35118103/

https://www.uclahealth.org/news/article/are-you-getting-enough-protein-heres-what-happens-if-you-dont

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S096399692301027X?via%3Dihub

https://www.realsimple.com/complete-protein-foods-6891861

Disclaimer: nie jestem lekarzem. Stworzyłam tego bloga w celu informacyjnym, by dzielić się wiedzą i badaniami naukowymi. Treści zawarte na tej stronie nie są poradą medyczną. Jeśli cierpisz na jakąś chorobę, bierzesz leki, jesteś w ciąży lub karmisz piersią skontaktuj się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia w celu porady lekarskiej.