wtorek, 25 marca 2025

Wiosenny detoks organizmu, najlepsze sposoby oraz naturalne produkty.

jak przeprowadzić oczyszczanie organizmu, jak pozbyć się metali ciężkich

Od 21 marca mamy kalendarzową wiosnę.
Większość z nas rozpoczyna porządki w domu, w ogrodzie, w szafach. Zmiana pogody motywuje do działania, promienie słoneczne napawają nas radością. Pierwsze wiosenne kwiaty, ptaki, motyle oświadczają, że skończyła się ponura zima! Całe środowisko budzi się do życia, tak więc najwyższy czas na wiosenne porządki także naszego wnętrza. Bowiem to co wewnątrz nas, widoczne jest na zewnątrz. Niestety często cera po zimie jest szara, zmęczona, sucha, nierzadko przybieramy tu i ówdzie na wadze 😉 z powodu szybko zapadającego zmroku raczej bliżej było nam do odpoczynku pod ciepłym kocem, z kubkiem gorącej herbaty, oglądając ulubiony serial lub czytając książkę niż do aktywności fizycznej.. 

Znasz to uczucie przemęczenia, kiedy myślisz tylko o tym by wypić kolejną kawę i pobudzić się do działania? Może być to objaw źle działającej, przeciążonej wątroby a także słabiej pracujących jelit. Kolejna dawka kawy w niczym Ci nie pomoże. Powstaje wtedy błędne koło, które doprowadzi Cię raczej do poważnych niedoborów niż do zwiększeni energii. Przy okazji wypłuczesz sobie magnez, o którym była mowa tutaj.

Tak więc nie czekaj dłużej i poznaj sposoby oraz produkty, dzięki którym poczujesz się znacznie lepiej.

Czym właściwie jest detoks? 

Jest to proces usuwania szkodliwych substancji z organizmu. Każdego dnia jesteśmy narażeni na toksyny z wody, jedzenia, powietrza, kosmetyków, alkoholu, kawy. Zanieczyszczają nas substancje chemiczne z domowych środków czyszczących, papierosów (i tu nie ma znaczenia czy jesteśmy palaczami czynnymi czy biernie wdychamy dym tytoniowy). 

Nerki, wątroba, płuca, jelita a nawet skóra bardzo tego nie lubią. Skumulowane toksyny dają o sobie znać na przykład poprzez częste bóle głowy, mgłę mózgową, drażliwość, zaparcia, biegunki, gazy, wzdęcia, obniżony nastrój, wypryski skórne, cienie pod oczami, ogólne zmęczenie lub osłabioną odpornością. 

Od czego zacząć wiosenny detoks?

Nie ma jednego sprawdzonego przepisu czy schematu jeśli chodzi o oczyszczanie organizmu. Wszystko zależy od tego, czy wcześniej oczyszczałaś w jakiś sposób organizm czy robisz to pierwszy raz od wielu lat. Nie możemy z dnia na dzień wszystko odstawiać bo będzie to niezły szok dla organizmu a Twoje hormony stresu poszybują w górę jakbyś miała przygotować się co najmniej do wojny.. 

Na początek zacznij więc łagodnie od układu limfatycznego. Jak to zrobić? 
Ułatwi Ci to poranne szczotkowanie ciała, które świetnie poprawia krążenie skóry oraz usunie martwy naskórek. Twoja skóra stanie się miękka, ciało ujędrnione a cellulit magicznie zniknie. Pamiętaj o tym by szczotkować od stóp w kierunku serca. 

Kolejnym krokiem mogą być kąpiele z dodatkiem soli, może być to sól himalajska, Epsom (która zawiera w sobie dużo magnezu), ale może też być nasza rodzima sól Kłodawska, którą bardzo sobie cenię lub sól z Wieliczki. 
Kąpiele w soli pomagają usunąć z organizmu metale ciężkie, nawilżają oraz zmiękczają skórę. Po takich kąpielach będziesz się czuć niczym Afrodyta. 🤗 

Aktywność fizyczna jest niezwykle ważna. Wiem, że jest to niezbyt przyjemne ale pot wydala z organizmu wiele toksycznych substancji. 

Badanie przeprowadzone na grupie trenujących osób potwierdza fakt, że wraz z potem wydalamy metale ciężkie takie jak nikiel, ołów, miedź oraz arsen.  Jest to bardzo ważne w kontekście jedzenia, ponieważ może niewiele osób wie, ale arsen jest nam serwowany w produktach takich jak ryż. 

Te same badania wykazały, że stężenie niklu, ołowiu i chromu w pocie jest od 10 do 30 razy większe niż w moczu i krwi. Świadczy to tylko o tym, jak ważne jest dla Ciebie nieprzyjemne pocenie się. 

Tak więc ruszamy się, wypoć to z siebie! Jest świetna pogoda by odkurzyć swój rower. Wyjdź na szybszy spacer, przeglądnij dostępne filmy na Youtube, z pewnością znajdziesz tam jakiś film instruktarzowy z prostymi ćwiczeniami cardio czy aerobikiem, który wykonasz w domu. 


najlepsze sposoby i pokarmy które oczyszczają organizm z toksyn


Jeśli mowa o wątrobie, wspomóż jej pracę poprzez wprowadzenie do diety więcej produktów takich jak:
  • buraki,
  • grejpfruty,
  • kiełki brokułów,
  • cebula, 
  • czosnek,
  • karczoch,
  • szpinak,
  • jarmuż,
  • kapusta kiszona, 
  • brokuły,
  • ostropest plamisty,
  • kurkuma.
Rozpocznij dzień od nawodnienia, możesz dodać do wody sok z cytryny, który w wspaniały sposób usunie toksyny z wątroby a także zakwasi trochę sok żołądkowy. 

Ogranicz lub całkowicie wyeliminuj alkohol, kofeinę a także papierosy. Nie ma mowy o oczyszczaniu wątroby przy tych używkach. Jedząc nawet najlepsze organiczne produkty, te trzy używki zdecydowanie osłabią skuteczność oczyszczania. 

Unikaj niezdrowych tłuszczów trans a także przetworzonej żywności.

Ogranicz do minimum spożycie cukru. 
Niestety cukier ma więcej wad niż zalet. Jego nadmierne spożywanie przyczynia się do zwiększenia tkanki tłuszczowej a to tam w głównej mierze kumulują się toksyny, których za wszelką cenę chcemy się pozbyć. Oprócz oponki, cukier zwiększa ryzyko miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, osłabienia mięśnia sercowego a także powoduje wzrost grzybów Candidy. 

Biała, oczyszczona mąka jest kolejnym sprzymierzeńcem chorób i otyłości. Podwyższa stężenie cukru we krwi i działa prozapalnie na jelita. Wyeliminuj produkty na bazie mąki i zastąp je produktami pełnoziarnistymi. 

Nerki oczyszczają się przez produkty moczopędne, bardzo dobrym rozwiązaniem będą napary ziołowe takie jak pokrzywa lub mniszek lekarski i oczywiście woda. Musisz wypijać jej minimum 1,5 l dziennie. Nawodnienie organizmu przy kuracjach oczyszczających jest bardzo kluczowe. Odwodniony organizm nie jest w stanie wydalić z siebie szkodliwych substancji, w efekcie czego pogarsza się tylko sytuacja. 

Oczyszczanie jelit zacznij od wprowadzenia większej ilości błonnika rozpuszczalnego w diecie. Może być to przykładowo siemię lniane, otręby, bataty, nasiona chia, awokado, owoce suszone (tu bym jednak nie przesadzała ze względu na zwiększoną ilość cukru), owoce świeże: jabłka, brzoskwinie, gruszki, cytrusy.  Przy spożywaniu większej ilości błonnika pokarmowego, tym bardziej musisz zwrócić uwagę na nawodnienie by nie doprowadzić do zaparć.

Produkty fermentowane takie jak kiszona kapusta, ogórki, buraki, zakwas buraczany, kefir, maślanki, kimchi wszystko to wpływa pozytywnie na rozwój prawidłowej flory bakteryjnej jelit oraz pomagają w oczyszczaniu jelit ze złogów.

Wprowadź do diety soki lub smoothie warzywno-owocowe. Dawka zblendowanych warzyw i owoców lub wyciśnięty z nich sok dostarczą mnóstwo witamin, minerałów, błonnika, antyoksydantów a także wspaniale nawodnią organizm. 

Ile powinno trwać oczyszczanie organizmu?
Wszystko zależy od tego, w jakim stopniu jesteś zanieczyszczona. Jeśli zażywałaś przez długi czas leki, nawet przeciwbólowe z grupy NLPZ, spożywasz przetworzone jedzenie, tłuszcze trans, alkohol i inne używki i nigdy nie oczyszczałaś organizmu potrzebujesz około 21 dni. może być tak że niektóre osoby potrzebują znacznie więcej czasu bo około 40 dni.
U innych osób wystarczy przykładowo kilka dni lub tydzień.

Na samym początku detoksu możesz odczuwać większe zmęczenie, bóle głowy lub stawów jednak nie poddawaj się. Nie przerywaj tego procesu. Jeśli przetrwasz małe kryzysy, zobaczysz ile zyskasz energii, jak zmieni się Twoja cera i włosy. Nie ma co ukrywać, że takie detoksy wpływają na wygląd zewnętrzny. Nasze pożywienie chcąc nie chcąc zwiera w sobie różnego rodzaju barwniki, składniki poprawiające smak, konserwanty, stabilizatory, emulgatory.. To wszystko pochłaniamy każdego dnia. 
Zanieczyszczenia kumulowane latami wpływają na nasze zdrowie. Toksyny w narządach a także w krwi i układzie limfatycznym sprzyjają powstawianiu wolnych rodników. Szybciej się starzejemy, skóra staje się wiotka, pomarszczona, włosy szybciej siwieją, zapadamy częściej na choroby cywilizacyjne. 
Warto przeprowadzać takie oczyszczanie, by zachować zdrowie a przy tym młody wygląd. 

Jak widzisz przeprowadzenie detoksu nie jest wcale trudne a korzyści z niego wynikające na pewno pozytywnie Cię zaskoczą. 

Nie czekaj dłużej, zacznij już dziś 😊

piątek, 14 marca 2025

Magnez - rola w organizmie, skutki niedoboru, najlepsze źródła i suplementy.

czym jest magnez, jakie są skutki niedoboru magnezu, jak uzupełnić magnez

Czym jest magnez i jaką rolę pełni w organizmie? 

Magnez jest minerałem występującym w naszym organizmie. Odpowiada między innymi za syntezę białek, kontrolę poziomu glukozy we krwi, reguluje ciśnienie krwi, dzięki niemu mamy energię, poprawia wchłanianie witaminy D3, cynku i witaminy B12, przyczynia się do rozwoju kości, jest niezbędny do syntezy DNA, transportuje jony wapnia i potasu przez błony komórkowe co ma wpływ na przewodzenie impulsów nerwowych, skurczu mięśni a także prawidłowy rytm serca. Pomaga rozluźnić naczynia krwionośne, poprawia jakość snu i reguluje poziom hormonów.

To tylko kilka wymienionych przeze mnie funkcji jakie spełnia magnez w naszym organizmie. Nie ulega wątpliwości, że minerał ten jest niezbędny dla naszego zdrowia.

Organizm dorosłej osoby zawiera w sobie około 25g magnezu. Najwięcej, bo aż 50-60% minerału znajduje się w kościach, 20% jest w mięśniach, reszta znajduje się w tkankach takich jak nerki, wątroba czy jelita. W surowicy krwi znajduje się około 1% całkowitego jego poziomu. Normalne stężenie magnezu w surowicy wynosi od 0,65 do 1,2 milimoli (mmol)/l. Najważniejszym organem, który kontroluje magnez są nerki, to one wydalają każdego dnia około 120 mg. Ciekawostką jest fakt, że przy niskim stężeniu magnezu nasze nerki ograniczają wydalanie go z organizmu, tak by nie dopuścić do bardzo poważnych niedoborów. 

Poniżej przedstawiam infografikę, która łatwo zobrazuje jakie normy spożycia magnezu przypisane są do poszczególnych grup osób. 



Jakie są objawy niedoboru magnezu?

Jak pokazują badania, wiele z nas doświadczyło nie raz jego niedobór. Wczesne objawy niedoboru mogą objawiać się przykładowo utratą apetytu czy osłabieniem. Następnie występują drętwienia rąk czy nóg, mrowienia języka lub wargi. Skurcze mięśni a także powieki, nieprawidłowy rytm pracy serca oraz skurcze naczyń wieńcowych. Do typowych objawów można zaliczyć także problemy ze snem lub zmęczenie nawet po całej przespanej nocy.

Niski poziom magnezu utrzymujący się dłuższy czas może sprzyjać w przyszłości takim chorobom jak:

  • nadciśnienie, 
  • choroby układu krążenia,
  • cukrzyca typu 2,
  • osteoporoza,
  • migrena.

W bardzo ciężkich niedoborach magnezu dochodzi do hipokalcemii lub hipokaliemii - niedobór wapnia i potasu. 

Badania przeprowadzone w Holandii na 7664 osobach dorosłych w przedziale wiekowym od 20 do 75 lat, które nie chorowały na choroby serca, pokazało, że niski poziom wydalania magnezu z moczem (co oznacza niski poziom magnezu w organizmie) przyczyniało się do wzrostu ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Natomiast wyższy poziom magnezu w surowicy były związane z niższym ryzykiem zachorowań na choroby sercowo-naczyniowe.

Spożywanie minimum 250mg magnezu dziennie zmniejsza ryzyko chorób serca spowodowanych zmniejszonym dopływem krwi do mięśnia sercowego a także zmniejsza ryzyko udaru niedokrwiennego. 

Kto jest najbardziej narażony na niedobór magnezu?

  • osoby z chorobami układu pokarmowego - choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, stany zapalne jelit, przewlekłe biegunki, resekcja jelita cienkiego, w którym występuje wchłanianie magnezu,
  • osoby z cukrzycą typu 2 lub z insulinoopornością - zwiększony poziom glukozy w nerkach powodują większe wydalanie magnezu wraz z moczem,
  • osoby uzależnione od alkoholu - występujący niedobór spowodowany jest niedożywieniem, częste problemy żołądkowo-jelitowe, wymioty i biegunki które swoje źródło mają źle funkcjonującej trzustce, problemy z nerkami, niedobór witaminy D - to wszystko powoduje niedobór magnezu. 

Co jeśli przedawkujesz magnez? 

Jeśli chodzi o magnez z pożywienia nie jest on tak niebezpieczny dla naszego zdrowia jak nadmiar suplementów diety. W przypadku nadmiaru w pożywienia, nerki wydalą nadmiar razem z moczem, lecz przedawkowanie suplementów może zakończyć się biegunkami, nudnościami czy skurczami brzucha. Do najczęściej zgłaszanych form magnezu, które spowodowały przedawkowanie należą węglan magnezu, chlorek, glukonian i tlenek magnezu.

Objawami przedawkowania może być niedociśnienie, wymioty, zaczerwienienie twarzy, zatrzymanie moczu, niedrożność jelit, depresja, osłabienie mięśni, trudności w oddychaniu, nieregularne bicie serca oraz zatrzymanie akcji serca. 

W jakich produktach jest najwięcej magnezu?



Jaki magnez wybrać? 

Na rynku mamy dostęp do takiej formy magnezu jak:

  • cytrynian magnezu - łatwo przyswajalny, posiada wysoką biodostępność, organiczna forma magnezu, poprawia wydolność fizyczną. Ma działanie lekko przeczyszczające co jest dobre dla osób z zaparciami, niekoniecznie dla osób z problemami układu pokarmowego. 
  • taurynian magnezu - kolejna organiczna forma magnezu, co sprzyja wchłanianiu, tauryna wspiera zdrowie serca, działa antyoksydacyjnie oraz przeciwzapalnie, redukuje stres i lęk. Może powodować senność, dlatego lepiej stosować go na noc.
  • treonian magnezu - łatwo przyswajalna, organiczna forma, wspierająca dodatkowo pamięć, koncentrację a także funkcje poznawcze. Wspiera regenerację a także obniża poziom stresu. 
  • chlorek magnezu - zazwyczaj duża dawka, która szybko się przyswaja co jest bardzo dobre dla osób z problemami jelitowymi, niestety ma mniejszą wchłanialność w stosunku do form organicznych. 
  • tlenek magnezu - jest najpopularniejszą formą magnezu w suplementach diety, posiada dużą zawartość minerału, niestety z gorszą biodostępnością. Natomiast posiada funkcję neutralizowania soku żołądkowego, dzięki czemu zmniejsza zgagę. 

Co sprzyja wchłanianiu magnezu?

Produkty bogate w błonnik pokarmowy, laktozę oraz witamina B6 pozytywnie wpływają na wchłanianie magnezu. 

Co wypłukuje magnez z organizmu?

Bez wątpienia pierwszym czynnikiem który wypłukuje w większej ilości magnez są kawa, herbata i napary ziołowe. Kolejnym czynnikiem wypłukującym magnez będą napoje gazowane, zawierające fosforany i kwas fosforowy. A także leki takie jak antybiotyki, leki nasenne, przeciwbólowe, uspokajające czy suplementy diety zawierające w sobie wapń lub fosfor, które są antagonistami magnezu. 

Na ilość magnezu w organizmie wypływa też stres, przemęczenie, biegunki i wymioty występujące podczas infekcji. 

Interakcje magnezu z innymi lekami.

Pamiętaj, by nie łączyć tych leków z magnezem:

  • antybiotyki (tetracyklina,cyprofloksacyna) - magnez obniża ich działanie,
  • inhibitory pompy protonowej IPP - same w sobie obniżają poziom kwasu żołądkowego, magnez ma podobne działanie,
  • leki przeciwbólowe i przeciwzapalne - kwas acetylosalicylowy w połączeniu z magnezem obniży działanie leków,
  • leki na nadciśnienie z kaptoprilem - obniżone działanie,
  • leki nasercowe i moczopędne - zwiększają wydalanie magnezu,
  • leki przeciwzakrzepowe z warfaryną - magnez obniża ich skuteczność,
  • leki neurologiczne - w połączeniu z magnezem mogą wystąpić skutki uboczne,
  • żelazo i wapń - magnez obniża ich wchłanianie.


Źródła:







niedziela, 9 marca 2025

Celiakia i nietolerancja glutenu - różnice, objawy i diagnostyka.

jak zdiagnozować celiakię, jakie są objawy celiakii i czym jest gluten

Zastanawiałaś się pewnie nie raz jak to jest z tym glutenem? Czy faktycznie ma szkodliwe działanie a może to tylko "nowy trend" w żywieniu? Dużo mówi się o produktach bezglutenowych, diety bez glutenu cieszą się coraz większą popularnością zaś w sklepach można zauważyć wzrost produktów z przekreślonym kłosem i napisem "Gluten-free". 

Z reguły gluten sam w sobie nie jest szkodliwy, niestety osoby cierpiące na celiakię lub z nietolerancjami na gluten czy pszenicę muszą szczególnie na niego uważać.  

Czym jest gluten?

Gluten to ogólna nazwa białek roślinnych występujących w zbożach. Charakteryzuje się lepkością oraz elastycznością. To dzięki nim chleby są bardzo miękkie, sprężyste a także pulchne. Poprzez połączenie mąki z wodą wytwarzają się lekko sprężyste glutenowe błony. Zatrzymują w sobie dwutlenek węgla podczas fermentacji co powoduje wyrastanie ciasta a także utrzymanie wilgoci.

Jakie rozróżniamy białka glutenowe?

  • w pszenicy występują prolaminy - czyli gluteniny i gliadyny,
  • w życie występują sekaliny,
  • w jęczmieniu występują hordeiny

Jak zatem ma się sprawa ma u osób chorujących na celiakie i z nietolerancjami? 

Najpierw rozróżnijmy od siebie te dwie kwestie.

Celiakia jest to genetyczna choroba autoimmunologiczna, która dotyka około 1% populacji na świecie. W Polsce szacuje się, że na celiakie choruje około 400 tysięcy osób. Mimo tego, że jest to choroba genetyczna może ujawnić się dopiero po 20 roku życia. Niestety pozostaje z chorym na całe życie. Objawia się reakcją układu odpornościowego na spożycie białka glutenu ze zbóż. W efekcie dochodzi do uszkodzenia przede wszystkim jelita cienkiego. O budowie jelita cienkiego pisałam tu. Przyjmowanie glutenu u osób z celiakią będzie powodowało ciągłe stany zapalne w jelicie cienkim, zapalenie błony śluzowej jelita oraz zanik kosmków jelitowych, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych.  

Nietolerancja glutenu wygląda nieco inaczej niż u osób z celiakią. Układ odpornościowy u osób z celiakią walczy z glutenem tak, jakby był to wirus, dlatego jest tak silna reakcja organizmu. Nietolerancja nie jest alergią. Nietolerancja jest reakcją na spożyty gluten. Objawami mogą być zmiany skórne, bóle brzucha, biegunki czy zmiana nastroju. Po jakimś czasie od odstawienia glutenu i zregenerowaniu jelit, może okazać się, że nadwrażliwość się wycofała. 
Nietolerancja na gluten występuje u osób u których nie stwierdzono celiakii lub alergii na pszenicę jednak występują negatywne objawy po spożyciu glutenu. 
Badania wykazują, że jest o wiele więcej osób z nietolerancją na gluten niż z celiakią a najczęściej nadwrażliwe są kobiety.  

Oprócz celiakii oraz nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten zostaje jeszcze alergia na pszenicę.
Jej objawami są wzdęcia, skurcze żołądka, biegunki, wymioty, zaostrzenie atopowego zapalenia skóry, astma, pokrzywka, obrzęki naczyniowe, nieżyt nosa a także wstrząs anafilaktyczny. U niektórych osób mogą występować objawy alergiczne nawet po wdychaniu pyłu zbożowego. 


problemy skórne związane z glutenem, jak gluten wpływa na jelita, niedobory odżywcze spowodowane glutenem


Jakie są objawy celiakii?
  • problemy z trawieniem: biegunki tłuszczowe lub wodniste, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, stany zapalne jelit.
  • problemy skórne: trądzik, wysypki, egzema, pokrzywka.
  • problemy neurologiczne: depresja, niepokój, zmęczenie, problemy z koncentracją, splątanie, mgła mózgowa, zawroty głowy, padaczka, spadek libido, drętwienie palców a także rąk lub nóg. 
  • inne problemy: niedobory składników odżywczych w tym żelaza i witaminy B12, osteoporoza, obniżona odporność, bóle głowy, anemia, nawracające afty, utrata masy ciała, bóle stawów (łokci, dłoni, kolan), sztywność mięśni, przewlekły katar, astma, puchnięcie twarzy, problemy z zajściem w ciąże, zaburzenia hormonalne i miesiączkowe a w bardzo poważnych przypadkach może nawet dojść do wstrząsu anafilaktycznego. 
Nie każda osoba będzie miała takie same objawy uczulenia na gluten. U niektórych osób chorujących na celiakię nie występują żadne wyraźne objawy z układu odpornościowego, dlatego często są błędnie zdiagnozowane i pozostają nieleczone latami lub leczone w nieodpowiedni sposób.

Jak zdiagnozować celiakie?
Zalecane są badania serologiczne przeciwciał związanych z tą chorobą, takie jak:
  • IgA - całkowity poziom immunoglobulin typu A - badanie wskazujące obecność stanu zapalnego, 
  • tTG IgA - przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej 
Dodatkowo:
  • DGP IgG - przeciwciała przeciwko deaminowanemu peptydowi gliadyny 
  • tTG IgG  - przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgG
  • EmA IgG - przeciwciała przeciwko endomysium mięśni gładkich. 
Przed wykonywaniem badań nie powinno się odstawiać produktów glutenowych, by mieć pewność co do wyników. 

Jednak jak podają badania, niektóre osoby chorujące na celiakię nie wytwarzają w ogóle przeciwciał. Dlatego czasem wykrycie alergii na gluten jest utrudnione. W takich przypadkach warto wykonać biopsję jelita cienkiego podczas gastroskopii. 

Warto zwrócić uwagę na fakt, że celiakia często idzie w parze z takimi chorobami jak:
  • cukrzyca typu 1
  • chorobami autoimmunologicznymi
  • choroby tarczycy
  • choroby stawów i wątroby
  • zespołem Downa
  • zespołem Turnera 
  • zespołem Williamsa 

Jak leczyć celiakię/nietolerancję glutenu?
Niestety nie ma żadnych leków na alergię/nietolerancję glutenu. Jedynym skutecznym sposobem jest dieta bezglutenowa. 
Efekty odstawienia glutenu zależne są niestety od organizmu. U niektórych osób efekt będzie po paru dniach u innych nawet po około miesiącu. 

Źródła:

https://www.healthline.com/nutrition/what-is-gluten#symptoms

https://www.healthline.com/nutrition/what-is-gluten#bottom-line

https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/what-is-gluten-and-what-does-it-do

https://www.chop.edu/news/signs-and-symptoms-gluten-sensitivity

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21622-gluten-intolerance